نگاه به پایتخت گردشگری از زاویه دیگر
روستاها در فیلم تاریخی «تبریز ۲۰۱۸» نقش می‌خواهند
خبرگزاری مهر، گروه استانها- بهنام عبداللهی: تبریز حالا نماینده شده است؛ البته بین شهرهای اسلامی آن هم به عنوان پایتخت‌شان و اهالی روستاهای اطراف حق دارند به این موضوع که هیچ نقشی در سال ۲۰۱۸ (سالی که در آن تبریز توسط سازمان همکاری‌های اسلامی به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام انتخاب شده) ندارند، معترض باشند.
«تبریز۲۰۱۸» فرصتی است برای اینکه نه‌تنها تبریز و آذربایجان شرقی، بلکه ایران به جهان معرفی و البته در این میان سودهایی از گردشگری عاید همه شود. اما حالا اهالی شهرستان‌ها و روستاهای آذربایجان شرقی که سرشار از داشته‌های گردشگری هستند و می‌توانند به‌راحتی در مسیر گردشگران «تبریز ۲۰۱۸» قرار بگیرند، معترض‌اند که در فیلم تاریخی «تبریز۲۰۱۸» نقشی به آن‌ها داده نمی‌شود.
«رویداد «تبریز ۲۰۱۸» صرفاً به خود تبریز محدود نمی‌شود بلکه استان آذربایجان شرقی در این رویداد مدنظر است و در این جهت پنج محور گردشگری در استان تعریف‌شده که منطقه ارسباران به مرکزیت شهرستان اهر دومین محور گردشگری تبریز ۲۰۱۸ بوده و این انتخاب نشان‌گر اهمیت ارسباران است.» این را باقرپور، رئیس اداره میراث فرهنگی اهر می گوید.
او همچنین نسبت به اینکه انتخاب تبریز به همین عنوان و بازگشت فرصت به استان آذربایجان شرقی و در کل ایران، بعد از ۵۴سال ممکن خواهد بود، این موضوع را نیز یادآوری کرد: «به این شرط که شهرهای دیگر ایران در آن زمان داوطلب نباشند.»
درحالی که تاریخ تبریز را ۵هزار سال می‌دانند، روستای کندوان دارای تاریخی ۶هزارساله است که صفت بزرگ «برجسته‌ترین روستای تاریخی و صخره‌ای جهان» در این منطقه استبرای معرفی جاذبه‌های روستایی آذربایجان شرقی لازم نیست زیاد دور شویم، همین «کندوان» اسکو که از تبریز تنها یک ساعت راه است، بهترین معرف روستاهای این خطه است.
درحالی که تاریخ‌دانان تاریخ تبریز را ۵هزار سال می‌دانند، روستای کندوان دارای تاریخی ۶هزارساله است که صفت بزرگ «برجسته‌ترین روستای تاریخی و صخره‌ای جهان» را در این روستای کوچک گنجانده است. کندوان خانه‌های کله‌قندی‌شکلی دارد و محصول عمده مردمان این روستا عسل است.
جلفا نیز یکی از شهرستان‌های آذربایجان شرقی است که تعداد زیادی روستا با جاذبه‌های گردشگری متفاوت دارد. روستای «اشتبین» و «قشلاق» از جمله این‌روستاها هستند که هرکدام با داشتن ویژگی‌های خاص آب و هوایی، موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد و تاریخی دور و دراز همواره مورد توجه گردشگران سراسر جهان قرار گرفته‌اند و چه بسا پیش آمده که گردش در این روستاها بیش‌تر از خود تبریز برای مسافرها دلچسب واقع شده است.
اما نکته‌ای که تاسف‌بار است، این است که در برنامه‌های «تبریز ۲۰۱۸» این روستاها را از یاد برده‌اند.
ریالی از بودجه‌های «تبریز۲۰۱۸» به دست ما نرسیده است
عیسی اسدی، دبیر ستاد اجرایی «تبریز ۲۰۱۸» در اهر است اما می‌گوید ریالی از بودجه‌های «تبریز ۲۰۱۸» به این شهرستان و روستاهای آن تعلق نگرفته است. او در گفتگو با خبرنگار مهر ابراز امیدواری می‌کند که با ورود بخش خصوصی شهرستان‌ها و روستاهای آذربایجان شرقی عملکرد خوبی از خود در مورد «تبریز ۲۰۱۸» نشان بدهند.
این عقیده را حتی شهردار تبریز هم دارد که می‌گوید تابه‌حال ریالی از بودجه‌های دولتی مصوب «تبریز۲۰۱۸» به دست تبریز نرسیده است!
اسدی همچنین می‌گوید: «ایجاد زیرساخت‌ها و بسترهای لازم برای جذب گردشگر یک‌طرف قضیه است و طرف دیگری که بسیار مهم به نظر می‌رسد چگونگی رفتار و میزبانی از گردشگران است، نباید کاری کنیم که گردشگران از سفر به شهرستان اهر پشیمان شوند در حالی که اهر شهری فرهنگی و تاریخی است و با فرهنگ‌سازی می‌توانیم فرهنگ غنی و اخلاق‌مداری‌مان را به گردشگران انتقال دهیم.»
به عقیده بسیاری، ضعف فرهنگ گردشگر پذیری اصلی‌ترین مشکل در میزبانی شهرستان‌ها و روستاها از رویدادهای گردشگری از جمله «تبریز۲۰۱۸» است. قلی‌الله قلی‌زاده نماینده مردم کلیبر در مجلس به خبرنگار مهر می‌گوید: «فرهنگ گردشگرپذیری یعنی اینکه فرصت‌های اقتصادی که یک گردشگر برای ما فراهم می‌کند را بشناسیم و با برنامه‌ریزی بتوانیم به نحو احسن از آن‌ها استفاده کنیم.»
میزبان خوبی باشید و درآمد کسب کنید
او معتقد است که هرچند مهمان حبیب خداست اما نباید از اقتصاد غافل شد: «در روستاهای ما اهالی روستا به عنوان مهمان به مسافران نگاه می‌کنند و همین منجر می‌شود در قبال خدماتی که به مسافران ارائه می‌کنند پولی دریافت نکنند.»
«در روستاهای ما اهالی به عنوان مهمان به مسافران نگاه می‌کنند و همین منجر می‌شود در قبال خدماتی که به مسافران ارائه می‌کنند پولی دریافت نکنند»«لیقوان» یک دره سرسبز است. مثل ده‌ها دره دیگر که در جای جای آذربایجان شرقی وجود دارند. اما چیزی که امروز باعث شده لیقوان به عنوان یک برند معرفی شود، این است که تنها دره استان است که امکان ارائه خدمات و پذیرایی از مسافران در آن وجود دارد و همین موجب شده هرساله هزاران گردشگر از سراسر جهان به این دره سفر کنند و اسمش را زبان به زبان بچرخانند.
شهرستان‌های تبریز هرکدام به‌خاطر یک محصول یا یک مکان‌شان زبانزد و شهره عام و خاص هستند. «لیقوان» به‌خاطر پنیرش، بناب برای کبابش و...، اما چیزی که اهمیت دارد این است که چگونه با بوی لذیذ این برندها می‌توان مسافران را از آن‌سر دنیا به تبریز و استان آذربایجان شرقی کشاند.
قائم مقام اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی خبر خوشی در این‌باره می‌دهد: « ۱۶۰ رویداد برای تبریز ۲۰۱۸ معرفی شده که یکی از مهم‌ترین آن‌ها جشنواره کباب بناب است.»
احمد حمزه‌زاده همچنین درباره پنج محور گردشگری آذربایجان شرقی برای رویداد «تبریز۲۰۱۸» می‌گوید: «مسیرهای گردشگری و حائز اهمیت برای رفت و آمد در رده اول مسیر «تبریز به جلفا»، مسیر دوم «تبریز به ارسباران، اهر، کلیبر برای طبیعت گردان»، مسیر سوم «تبریز به جنوب استان برای اماکن تاریخی و فرهنگی» و مسیر چهارم «تبریز به سراب به دلیل آب‌های گرم» و مسیر پنجم «تبریز به میانه به دلیل جاده ابریشم» است که این مسیرها در برنامه ما برای بازسازی و اصلاح قرار گرفته‌اند.»
۵۲میلیاردتومان از اعتبارات روستایی به بخش گردشگری اختصاص یافت
درحالی که اغلب مسئولان شهرستان‌ها و روستاها از اینکه اعتباری از «تبریز۲۰۱۸» به دست‌شان نرسیده ناراضی‌اند، حمزه‌زاده در جلسه‌ای گفت: «۵۲ میلیارد تومان از محل اعتبارات روستایی صرفا برای بحث گردشگری تخصیص یافته است تا گردشگری روستایی در رویداد تبریز۲۰۱۸ تقویت شود.»
البته نه‌تنها برای موفقیت در این رویداد جهانی می‌توان به روستاهایمان تکیه کرد، بلکه به جرات می‌شود روی طبیعت بکر آذربایجان هم حساب کرد که نمونه‌ترین آن‌ها جنگل‌های ارسباران است که عده‌ای این جنگل‌ها را «شمال» آذربایجان شرقی می‌دانند اما چیزی که تاسف‌بار است این است که جاذبه‌های این بخش هنوز توسط گردشگران طبیعت‌دوست به‌آن صورت کشف نشده و تاحدودی گمنام مانده است.
آخرین‌ها امیدها برای به‌دست آوردن نقش
همچنین وجود منطقه آزاد ارس در آذربایجان شرقی را نباید از یاد برد. همانطور که ایران هرگز در رویدادهای گردشگری کیش را از یاد نبرده است، باید منطقه آزاد ارس نیز که گفته می‌شود حتی بیش‌تر از تبریز در سال‌های اخیر گردشگر به‌خود دیده است بیش از پیش برای رویداد «تبریز۲۰۱۸» تقویت و آماده شود.
اکنون نزدیک به یک‌ماه است که سال ۲۰۱۸ میلادی آغاز شده است اما از «تبریز ۲۰۱۸» خبری نیست و شهر در سکوت و خلوت همیشگی‌اش به‌سر می‌برد. شاید نه‌تنها با نشستن چندساعته پشت تلویزیون از این رویداد نتوانید آگاه شوید، بلکه با قدم زدن در خود تبریز هم پی بردن به این اتفاق بین‌المللی چندان کار آسانی نیست.
مردم معتقدند مسئولان و در راس آن‌ها شهرداری تبریز و اداره‌کل میراث فرهنگی استان درمورد این رویداد جهانی کم گذاشته‌اند درحالی که آن‌ها نیز می‌گویند این یک اتفاق مردمی است و مردم خودشان باید برای روسفیدشدن دست‌به کار شوند.
قرار است افتتاحیه رسمی رویداد بین‌المللی «تبریز۲۰۱۸» در سوم فروردین ۹۷ برگزار شود؛ اهالی روستاها و شهرستان‌های آذربایجان شرقی همچنان امیدوارند بتوانند حتی با آغاز فیلمبرداری این فیلم تاریخی نقشی هرچند کوچک و گذرا به‌دست بیاورند.
