نگاهی به فرآیند ثبت جهانی یزد از آغاز تا انجام
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از یزدرسا، پس از گذشت ۹ سال از قرار گرفتن پرونده‌ی شهر تاریخی یزد در فهرست میراث موقت جهانی، سرانجام هجدهم ۱۸ تیرماه سال جاری «شهر تاریخی یزد» به‌عنوان یکی از نخستین شهرهای خشتی دنیا در چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. بیشتر بخوانید...
جلسه بررسی پرونده یزد برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو
پس از فرآیند ثبت جهانی بافت تاریخی یزد، تحرکات زیادی از سوی برخی از مسئولین استان یزد و جریان‌های سیاسی همسو با آن‌ها، برای قالب کردن این موضوع به‌عنوان گزارش عملکرد چهارساله صورت گرفت که البته واکنش‌های بسیاری را نیز به همراه داشت.
تشریح اقدامات صورت گرفته در راه ثبت جهانی یزد
پس از ثبت جهانی یزد بسیاری از مسئولین سابق و کنونی استان یزد به تشریح اقدامات خود در این حوزه پرداخته و خواستار توجه جدی به ادامه اقدامات متناسب با ثبت جهانی یزد شدند.
در همین رابطه ریس شورای شهر یزد با اشاره به اقدامات اساسی این شورا برای ثبت جهانی یزد از تاسیس شهرداری مستقل برای بافت تاریخی یزد و 10 برابر شدن بودجه بافت تاریخی در زمان فعالیت شورای شهر چهارم سخن می گوید.
حجت الاسلام زارع می افزاید: به‌واسطه توجه ویژه‌ای که شورای شهر چهارم به موضوع ثبت جهانی شهر یزد داشت، بودجه بسیار مناسبی را برای بافت تاریخی یزد در نظر گرفتیم و مسئولین را تشویق و موظف با حفظ و نگهداری از بافت تاریخی کردیم. شورای شهر چهارم یزد بودجه بافت تاریخی را تا 10 برابر افزایش داد و برای آن شهرداری مستقلی در نظر گرفت که شهرداری بافت تاریخی به‌صورت اختصاصی به این منطقه از شهر اختصاص یافت. بیشتر بخوانید...
شهردار یزد نیز به عنوان مسئول یکی از اصلی ترین سازمان های درگیر در امر ثبت جهانی یزد در تشریح اقدامات این سازمان در زمینه ثبت جهانی یزد به صرف بیشترین هزینه از سوی شهرداری یزد برای پیشبرد برنامه های جهانی شدن یزد اشاره کرده و تاکید می کند: اگر بررسی شود در روند ثبت جهانی شدن بافت تاریخی بیشتر سهم و هزینه را شهرداری داشته است چراکه لااقل در سال جاری 25 میلیارد تومان از اعتبارات عمرانی شهرداری یزد برای بهسازی و ساماندهی بافت تاریخی اختصاص داده شده است.
وی ادامه داد: اگر دستگاهی نزدیک به این رقم یا یک دهم این رقم را برای بافت تاریخی برنامه ریزی و یا هزینه کرده است اسناد ان را ارائه کند که مطمئنا وجود ندارد و قطعا سهم شهرداری و مردم بیشترین سهم در نگهداری و ایجاد شرایط بهتر بافت تاریخ برای ثبت جهانی است. ثبت جهانی پایان کار مسئولان و شهرداری نیست بلکه شروع یک فرآیند کار و فعالیت سنگین تر و مصمم تر از گذشته در بافت و شهر یزد است چراکه باید زیرساخت های گردشگری بروز شود. بیشتر بخوانید...
نگاهی به فرآیند ثبت جهانی یزد
بافت تاریخی یزد به مساحت عرصه 743 هکتار و مساحت حریم پنج هزار هکتار در 16 اسفند سال 1384 به ثبت ملی رسید و فعالیت جدی برای به ثبت رساندن آن در میراث جهانی از نخستین سال برنامه سوم توسعه تحت عنوان پایگاه پژوهشی و حفاظتی ملی با اختصاص اعتبار ملی و استانی آغاز شد.
در سال ۸۴ صرفاً محدوده‌ای به‌عنوان محدوده بافت تاریخی از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب شد و این محدوده تا زمانی که در اسناد بالادستی مدیریت شهری و شهرداری وارد نمی‌شد هیچ‌گونه الزامی برای رعایت ضوابط فنی بافت تاریخی وجود نداشت و سایر دستگاه‌های دخیل در حفاظت بافت مانند شهرداری مسئولیت مستقیم و تعهد الزام‌آوری جهت رعایت آن ضوابط نداشتند! میراث فرهنگی به‌تنهایی بار سنگین آن را بر دوش می‌کشید و هرروز با متخلفان در محاکم قضایی طرح دعوی می‌کرد، حتی از شهرداری و شرکت مسکن‌سازان که دخل و تصرفاتی در محدوده بافت تاریخی داشتند.
در همین رابطه رئیس اسبق میراث فرهنگی یزد نیز با انتقاد از جهت گیری برخی از مسئولین کنونی در نادیده گرفتن اقدامات گذشته دستگاه های مربوطه برای آماده سازی فرآیند ثبت جهانی یزد تاکید می کند: سال 84 فضایی باز شد تا درجه ای از اقدامات حفاظتی، مرمتی و پژوهشی در شهر یزد اتفاق بیافتد، در نتیجه مسئولین در سازمان میراث فرهنگی به این نتیجه رسیدند که بافت تاریخی یزد باید در فهرست آثار ملی به ثبت برسد. از همان سال پایگاه ویژه ای تحت عنوان پایگاه ویژه پژوهشی بافت تاریخی یزد تشکیل شد. این پایگاه اصلاً هدفش این بود که این دست از آثار را در فهرست آثار جهانی ثبت کند. از همان زمان هم یک ردیف اعتباری مشخص هم به صورت ملی و هم از استان تزریق می شده که این آثار را به ثبت جهانی برساند.
رضایی ادامه می دهد: از حدود 10 سال قبل که پایگاه ویژه پژوهشی بافت تاریخی ایجاد شد، رسالتش همین بود. مطالعات جدی به ثبت جهانی رسیدن بافت تاریخی یزد، حداقل از 10 سال و به طور خاص از سال 84 که بافت تاریخی یزد ثبت ملی شد، آغاز شد و اعتبارات ویژه ای هم داشت. بیشتر بخوانید...
یکی دیگر از مدیران سابق میراث فرهنگی یزد نیز با اشاره به شروع روند ثبت جهانی یزد از سال 84 عنوان می کند: روند ثبت جهانی 200 هکتار از بافت تاریخی یزد در سال 84 کلید خورده است. بافت تاریخی یزد در سال 84 ثبت ملی شد و هم‌زمان با آن در سازمان میراث فرهنگی پایگاه‌های پژوهشی ایجاد شد تا بافت تاریخی را به ثبت جهانی برسانند.
سیفی اضافه می کند: این 200 هکتار موردبررسی یونسکو قرار گرفت که دارای یکسری مشکلات از سال 84 تا به امروز بود که هم‌زمان با برنامه پنجم توسعه اقتصادی کشور پیگیری‌ها برای رفع آن‌ها مخصوصاً در دولت قبل انجام شد. با پیگیری‌های صورت گرفته قرار شد ردیف مستقل اعتباری برای بافت تاریخی یزد ایجاد شود. در دولت دهم با پیگیری استاندار سابق و سازمان میراث فرهنگی در ردیف بودجه کشور قرار گرفت و مجلس آن را تصویب کرد 10 میلیارد برای احیای بافت تاریخی یزد پیش‌بینی شد که هرساله 2.5 میلیارد به آن اختصاص می‌یابد و اولین دوره آن در دولت قبل صورت گرفت. اینکه یک دولت را مسئول ثبت جهانی یزد بدانیم حرفی بی‌ربط است، دولت‌ها و مدیران مختلف استانی و کشوری باهم این پروسه را طی کردند تا امروز یزد ثبت جهانی شد. اینکه گروهی ثبت جهانی را به نام خودشان تمام کنند کاری ناپسند است. بیشتر بخوانید..
در دولت نهم و دهم ۹۱۹ هکتار از محدوده بافت تاریخی تحت عنوان طرح جامع حفاظت بافت تاریخی با امضای وزرای عضو، مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی شده و ابلاغ می گردد که پس‌ازآن دستگاه‌های تابعه استانی و شهرداری موظف به رعایت ضوابط بافت تاریخی شده و در اسناد بالادستی مدیریت شهری قرار می گیرد.
تهیه اسناد و مدارک اولیه پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد به‌طور مشخص از سال 1389 با انعقاد قرارداد مشاوره‌ای در دستور کار قرار گرفت و سپس در سال 1394 پرونده به یونسکو ارسال شد. در این پرونده، محدوده بافت تاریخی شهر یزد با 743 هکتار وسعت به‌عنوان نخستین بافت تاریخی زنده برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال شد تا به‌عنوان نخستین شهر تاریخی جهان توسط جمهوری اسلامی ایران به دنیا معرفی شود.
روند ثبت جهانی میراث فرهنگی به این‌گونه است که یک پرونده ابتدا در یونسکو ازنظر شکلی بررسی و سپس به شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) ارسال می‌شود تا از جنبه‌های مختلفی ارزیابی و به یونسکو بازگردانده شود که دراین‌بین از کارشناسان برجسته نیز بهره می‌گیرند.
بازدید ارزیاب یونسکو از بافت تاریخی یزد
شهریور 1395 ارزیاب یونسکو برای بررسی وضعیت بافت تاریخی یزد و ارائه گزارش به کمیته‌های مربوطه به یزد سفر کرد. «ماریا کوریا» از کشور پرتغال به‌عنوان کارشناس و متخصص خشت و خاک در مدت پنج روز از محورهای گردشگری و مجموعه بناهای یزد در بافت تاریخی این شهر برای ثبت جهانی، بازدید و گزارش آن را به یونسکو ارائه کرد.
ارزیاب یونسکو در این سفر گفت: اکثر سایت‌های جهانی دارای ویژگی‌های خاص خود در حوزه‌های میراث ملموس و ناملموس هستند اما میراث فرهنگی و تاریخی مردم یزد دارای ذات و روح مشترکی است. بیشتر بخوانید...
سرانجام پرونده شهر تاریخی یزد 18 تیرماه در چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث بشری یونسکو با حمایت قاطع نمایندگان کشورهای جمهوری آذربایجان، کویت، ترکیه، ویتنام، تونس و لبنان و اجماع اعضای کمیته به ثبت جهانی رسید.
درهرصورت، بافت تاریخی یزد با تلاش و پشتکار چندین ساله در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت تا نگاه گردشگران دنیا به شهر خشتی و تاریخی یزد بیش از گذشته معطوف شود.
انتهای پیام/آ
