یزد زیر چتر یونسکو
دوشنبه, ۱۹ تیر ۱۳۹۶، ۰۹:۰۵ ق.ظ
دیروز در چهل و یکمین نشست یونسکو جهان به اعتبار تاریخ و تمدن ایران ایستاد تا نخستین شهرش را در فهرست آثار جهانی ماندگار کند ، یزد مصداق بارز یک شهر ایرانی است که آثار تاریخیش را در گذر تاریخ حفظ کرده و زیستن در کویر را با خلاقیت مردمانش ماندگار کرده است ، شهری که جلال آل احمد آن را اینگونه تصویر می کند"یزد گویا نه در حمله اعراب لطمه‌ای دید و نه در ایلغار مغول. این اولین مطلبی است که در مورد یزد باید به خاطر داشت"با ثبت جهانی بافت تاریخی یزد این نخستین تجربه ایران برای ثبت یک شهر زنده در فهرست میراث جهانی یونسکو بود که با موفقیت به سرانجام رسید ، پروسه ای که سالهاست این شهر را تا یک قدمی ارسال پرونده برای ثبت جهانی برده و هربار بدلیلی از این مهم باز مانده است، اما درست در امرداد ماه سال 93 بود که مسعود سلطانی فر معاون وقت رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری این ریسک را پذیرفت تا سخت ترین پرونده سال های حضور ایران در یونسکو را برای سال 2017 به این سازمان ارسال کند و فعالیت جدی برای ثبت این شهر تاریخی از همان زمان آغاز شد ، فعالیتی که این بار نه یک بنا و اثر یا مجموعه بلکه بخش اعظمی از یک شهر را با وسعتی قریب به 200 هکتار در بر می گرفت ، مشارکت همه دستگاه های اجرایی با محوریت میراث فرهنگی چهره شهر را در طول این چند سال تغییر داد تا بیش از 1000 خانه تاریخی و اماکن عمومی ، دولتی و خصوصی شناسایی واکاوی مرمت و حتی احیاء شود ، محور های گردشگری سامان گرفت وهمه مردم شهررا به تکاپو برای بازدید کارشناسان یونسکو وا داشت ، بازدیدی که شهروندان را با لبخند به استقبال آن آورد و در پایان نگاه شورای فنی یونسکو (ایکوموس) را با بسیاری از کاستی ها و نارسایی های موجود به ارزش های هویتی این بافت تاریخی رساند و باعث شد تا یزد بعنوان بیست و دومین اثر جهانی ایران در روز 9 جولای 2017 در کراکوف لهستان انتخاب شود ، این تجربه متفاوت برای ایران اگر چه با اما و اگر هایی همراه بود اما توانست با ثبت جهانی این شهر تعداد زیادی از آثار ایران را به یک باره به ثبت برساند آثاری که در داخل این پرونده همراه با بافت تاریخی یزد به ثبت رسیدند عبارتند از :
مجموعه جهانی امیرچقماق شامل : حسینیه ، تکیه ، مسجد ، آب انبار ، بازار ، بقعه ستی فاطمه ، موزه آب ، کاروانسرا و خانه های تاریخی
مجموعه جهانی میدان خان شامل : مساجد ، بازار ، بانک شاهی ، حمام خان ، آب انبار ، مدارس علمیه ، و خانه های تاریخی
مجموعه جهانی مسجد جامع کبیر شامل : مسجد ، چهر سوق شاهی ، بازار ، کنیسه ها ، برج ساعت ، ارگ حکومتی ، ساختمان مالیه ، میدان وقت الساعه ، بقعه سید رکن الدین ، حمام ، پایاب قنات زارچ و خانه های تاریخی پیرامون
مجموعه باغ جهانی دولت آباد شامل : کوشک ، سردر شمالی ، مهمان خانه ها ، شتر خان ، تالار آینه ، آب انبار ، بادگیر ، محرم خانه ، دیوان خانه ، سربازخانه ، استبل ها و باغ های اندرونی و بیرونی
مجموعه جهانی محله زرتشتیان شامل : آتشکده ، کوچه های آشتی کنان ، آب انبار رستم گیو ، گاهان بار خانه ، زیارتگاه پیر ، انجمن زرتشتیان ، انجمن یانشوران مانتره ، پذیرشگاه ، تالار کیخسرو و خانه های زرتشتیان
مجموعه جهانی بازار بزرگ یزد شامل : بازارهای قیصریه ، خان ، زرگری ، مسگری ، حاجی قنبر ، دروازه مهریز ، چهارسوق ، تبریزیان ،علاقه بند ، محمد علی خان ، صدری ، افشار ، پنجه علی ، کاشیکاری ، چیت سازی ، ملااسماعیل ، جعفر خان ، نخودبریزی ، یوزداران و...
مجموعه جهانی فهادان شامل: برج و باروی شهر ، موزه ها ، کارگاه های نساجی سنتی ، حمام ، حسینیه ، بقه شیخ احمد ، قبه 12 امام ، مدرسه ضیائیه ، مساجد ، آب انبار ها ، بازار ، ساباط ها و طویزه ها و خانه های تاریخی
مجموعه جهانی شاه ابوالقاسم شامل : حسینیه ، تکیه ، مساجد ، آب انبار، مدرسه ، دروازه شاهی و خانه های تاریخی
مجموعه جهانی کوشک نو شامل : حسینیه ، بازار ، آسیاب های آبی ، پایاب قنات ، برج و باروی شهر تاریخی ، دروازه ، آب انبار ها و خانه های تاریخی
مجموعه جهانی شاه طهماسب شامل: میدان ، تکیه ، بازار ، امامزاده ، موزه ، آب انبار، حمام ، کاروانسرا ها
و صدها خانه تاریخی و اثر فرهنگی که در این قالب در یک پرونده و بصورت یکجا به ثبت جهانی رسیده اند ، این برای اولین بار بود که ایران توانست بیش از 1000 اثر تاریخی خود را در یک سال به ثبت جهانی برساند ، موفقیتی که حاصل تلاش چهار ساله دولت تدبیر و امید و مردم یزد بود
سید مصطفی فاطمی
