دستاوردهای ثبت جهانی یزد برای ایران
دستاوردهای ثبت جهانی یزد برای ایران
ثبت جهانی آثار تاریخی چه دستاوردی برای کشور دارد؟ آیا ثبت جهانی به حفاظت بیشتر از آثار تاریخی منجر می‌شود یا آنکه اقدامی تشریفاتی است؟
محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور که نقش مستقیم در تدوین پرونده ثبت جهانی یزد داشت، درخصوص مزایای ثبت جهانی یزد برای میراث تاریخی این شهر و ساکنان آن به همشهری گفت: ثبت جهانی یک اثر آغاز یک کار سخت و فشرده است و موضوع نخست در ثبت جهانی، حفاظت و صیانت از آثار تاریخی است. به همین دلیل است که اثر ثبت جهانی شده باید مرتب پایش شود و گزارش آن در اختیار یونسکو و مراکز تصمیم‌گیر قرار بگیرد.
معاون میراث فرهنگی کشور گفت: موضوع دیگر مناطقی است که در محدوده ثبت جهانی قرار گرفته‌اند و تمامی ساکنان وحتی بخش‌های دولتی و غیردولتی باید حفاظت از این مناطق را در اولویت قرار بدهند. به گفته محمدحسن طالبیان، با توجه به اهمیتی که اکنون شهر تاریخی یزد در سطح جهانی یافته است حفاظت جامع از این نخستین شهر تاریخی ایران در فهرست جهانی یونسکو را در اولویت نخست قرار می‌دهد.
آنطور که معاون میراث فرهنگی کشور می‌گوید: بخشی از دستاوردهای ثبت جهانی برای شهر تاریخی یزد امکان توسعه کیفی، رسیدگی فوری به بناهای تخریب شده، ساماندهی زمین‌ها در بافت ثبت جهانی شده و لایروبی مسیر قنات‌های موجود زیر این شهر تاریخی و احیای آنها با هدف بازدید عمومی است.
طالبیان گفت: یکی دیگر از مزایای مهم ثبت جهانی یزد این است که مدیریت یکپارچه در بخش تاریخی یزد که به ثبت جهانی رسیده است توسط افراد مسئول در تمامی بخش‌های مدیریتی انجام می‌شود.
- پیام ثبت جهانی به شهرهای تاریخی
او ثبت جهانی یزد را حاوی یک پیام مهم برای همه شهرهای تاریخی ایران می‌داند که براساس آن شهرهای تاریخی متنوع ایران به لحاظ ارزش‌های طراحی، خلاقیت و ابداعات در طول تاریخ، دارای ارزش‌های میراث فرهنگی هستند و همین ارزش‌ها هشدار به کسانی است که بخش‌هایی از این شهرها را در سالیان گذشته تخریب کرده‌اند و به آنها یادآور می‌شود که باید خسارات وارد شده را جبران کنند.
دستاوردهای دیگری که از ثبت جهانی یزد برای ایران و ساکنان این شهر تاریخی حاصل‌شده، آن است که یزد پس از ثبت جهانی دارای حقوق جهانی شده است به این معنا که اگر این شهر تاریخی در جنگ یا بلایای طبیعی دچار آسیب و خسارت شود همه کشورهای عضو یونسکو متعهد به جبران خسارت‌ها برای این شهر تاریخی هستند.
معرفی شایسته در سطح جهانی نیز از دیگر دستاوردهای ثبت جهانی شهر یزد در فهرست میراث بشر در یونسکو است. آنطور که طالبیان می‌گوید یزد پس از ثبت جهانی می‌تواند با شبکه شهرهای تاریخی جهان که در فهرست یونسکو به ثبت رسیده‌اند همچون لندن، پاریس، قاهره و استانبول مرتبط شود و از تجربیات شهرهای تاریخی جهان استفاده کند.
به گفته مسئول مستقیم تدوین پرونده ثبت جهانی یزد، با ثبت نخستین شهر تاریخی ایران در فهرست جهانی، یزد به مرکز ملی و بین‌المللی تحقیق و پژوهش تبدیل می‌شود و با ثبت جهانی شهر یزد گردشگران ورودی به ایران و تمامی شهرهای این استان بیشتر می‌شوند.
- شهری که زنده ماند
ساکنان این شهر با برخورداری از 700سال تاریخ در کویر مرکزی ایران چنان زیسته‌اند که طبیعت خشک و بی‌آب نتوانست آنها را از کویر مرکزی بیرون براند. مردم یزد در طول تاریخ نه‌تنها برای زیستن به جنگ طبیعت نرفته‌اند بلکه از طبیعت کویری کمک گرفتند و خود نیز با حفر رشته قنات‌های طولانی، آب را از سفره‌های آب زیرزمینی به بستر کویر رساندند و بدین‌ترتیب حیات را به بیابان بازگرداندند. پیروان ادیان مختلف از مسلمانان، یهودیان و زرتشتیان نیز در سده‌های گذشته مسالمت‌آمیز، دیوار به دیوار یکدیگر در این شهر تاریخی زیسته‌اند و معماری و هنر منحصر به فرد یکی از بزرگ‌ترین شهرهای خشتی جهان را ایجاد کردند که شیوه زیست‌شان و هنر و فرهنگ و آیین‌هایشان کشورهای عضو کمیته میراث جهانی را وادار به رأی مثبت به جهانی شدن این شهر داد. همین دیروز اما وحیدرضا خباززاده یزدی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر یزد از رئیس‌جمهور خواسته است شهر تاریخی یزد را به نخستین منطقه آزاد ویژه تجاری - گردشگری کشور تبدیل کند. او همچنین گفته است اگر اقدامات مؤثر در بافت تاریخی جهانی شده یزد پیگیری نشود، این شهر به اهداف 10ساله مورد نظر نمی‌رسد و تحقق این اهداف نیز 600میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
